گفت‌وگوی تفصیلی با رئیس ستاد اربعین| مدیریت اربعینِ امسال چگونه متحول شد؟

گروه سیاسی خبرگزاری فارس: مراسم اربعین در سال جاری براساس آنچه زائران و هموطنانی که در این حماسه عظیم حضور داشتند می گویند نسبت به سالیان گذشته از نظر خدمات رسانی به زائران با کیفیت بسیار بهتری برگزار شده و با وجود اینکه تعداد زوار ایرانی امسال بیش از ۴ میلیون نفر برآورد شده اما بخش زیادی از آنها از خدمات رسانی و نحوره مدیریت مسئولان کشورمان ابراز رضایت کردند.

مدیریت برگزاری مراسم با ستاد مرکزی اربعین حسینی است که ریاست آن را سیدمجید میراحمدی معاون وزیر کشور برعهده دارد. در همین رابطه با وی به گفت و گو نشستیم و ابعاد مختلف برگزاری این مراسم را بررسی کردیم که مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.

فارس: در ابتدا از جنابعالی بابت حضور در خبرگزاری فارس متشکریم، همچنین بابت زحماتی که در ستاد مرکزی اربعین برای برگزاری هرچه بهتر مراسم کشیدید به شما و همکارانتان خداقوت می گوییم. جناب آقای میراحمدی برای اولین سوال بفرمائید که روند حضور زوار اربعین را چگونه ارزیابی می کنید؟

میراحمدی: در ابتدا باید بگویم که حضرت آقا فرمودند اربعین جهانی است و جهانی تر هم خواهد شد که ما این مسئله را به وضوح می بینیم. در همین راستا باید بگویم استقبال مردم ما و سایر ملت ها طی سالهای اخیر روند صعودی قابل توجهی دارد و اگر آمارهای سال ۱۳۹۰ را با آمارهای امسال مقایسه کنید می بینید کمتر از صد هزار نفر زائر داشتیم در حالی که الان تعداد زوار اربعین به بیش از ۴ میلیون زائر رسیده‌ است.

در عراق هم اوضاع مشابهی برقرار است آنجا هم روند حضور عزیزان عراقی و سایر ملت‌های دنیا سال به سال چشم گیرتر می شود تاجایی که براساس آمار ارائه شده توسط مسئولان عراقی نزدیک به ۲۲ میلیون زائر در این حماسه عظیم حضور پیدا کردند. بنابراین قطعا سال به سال با افزایش استقبال مردم مواجه هستیم.

برای این که بتوانیم این مساله بسیار مهم را مدیریت کنیم و فرموده رهبری در مورد ارزان و راحت بودن سفر اربعین را محقق کنیم، بایستی دارای برنامه های عملیاتی و اجرایی باشیم و چالش های موجود و آینده را بشناسیم.

پیروزی بر بخشی از چالش های مدیریتی اربعین با عملیات مشترک دولت عراق امکان پذیر بود

در سال گذشته با مشکلاتی مواجه بودیم که مصمم شدیم با عنایت الهی بر آنها فائق بیائیم. برخی از این چالش ها هم از قبل مانده و کهنه شده بود و هرساله شاهد تکرار آنها بودیم ولی برای اینکه فرمان و انتظار مقام معظم رهبری محقق می شد باید حتما براین چالش‌ها فائق می‌آمدیم. نکته‌ای مهم برای غلبه بر این چالش ها وجود داشت؛ پیروزی بر بخشی از این چالش‌ها در عملیات مشترک با دولت عراق امکان پذیر بود و اگر دولت عراق را همراه نمی‌کردیم یا آنها مساعدت نمی‌کردند قعطا وضعیت‌مان قدری متفاوت از شرایط فعلی بود بنابراین بخشی از این چالش ها موکول به این بود که دولت عراق هم با طرح‌ها و برنامه‌های ما همراهی و موافقت کنند.

ترافیک های ۸ ساعته در مسیر ایلام-مهران به ۲۰ دقیقه رسید

فارس: لطفا مصداقی به مواردی از چالش هایی که با اقداماتی که دولت انجام داد تا حل شوند اشاره کنید.

میراحمدی: بله. یکی از آنها مساله رسیدن مردم به پایانه های مرزی بود چون بالای 94 درصد مردم از طریق جاده ها خودشان را به پایانه های مرزی می رسانند؛ به همین دلیل جاده‌ها باید ایمن و فاقد ترافیک های سنگین و با سهولت باشند. «سهولت سفر» باید در همه ابعاد اجرایی شود این که زائر ما در جاده ایلام به مهران 10 یا 15 ساعت در ترافیک و سختی بماند یکی از مسائلی است که بایستی برای راحت کردن سفر به آن توجه میکردیم.

بنابراین یکی از چالش‌ها مساله زیرساخت های جاده‌ای بود و دولت توان خیلی خوبی را روی این موضوع گذاشت تا جایی که الان جاده های منتهی به مرزهای اصلی اربعینی‌مان جزو بهترین جاده های کشور هستند.

یعنی اگر از من سوال کنید بهترین جاده کشور از نظر آسفالت، ایمنی و سهولت در تردد کدام جاده است نه من بلکه همه صاحب نظران امور راهداری کشور می گویند جاده ایلام به مهران؛ این جاده 4 بانده است و ایمن، حداکثر ترافیکی که در اوج مسافرت اربعین، باید در نظر داشت- امسال مردم را تشویق کردیم با خودروهای شخصی عازم مرزها شوندکه موجب افزایش سی درصدی افزایش استفاده از خودروهای شخصی شد- کمتر از بیست دقیقه ترافیک داشتیم که اتفاق خیلی بزرگی است. ترافیک در جاده ایلام به مهران کاهش پیدا کرد حداکثر ماندگاری مسافرین در این جاده در ترافیک 20 دقیقه بود این درحالی است که در سالهایی ترافیک های ۷ _ ۸ ساعته را در این مسیر شاهد بودیم.

بهبود وضعیت بخشی از این جاده ها در سال 1400 صورت گرفت و بخشی در سال 1401، البته دولت قبل هم اقداماتی شروع کرده بود ولی در دولت آقای رئیسی سرعت کار بالا رفت.

جاده دیگری که تردد زیادی را در آن داریم گذرگاه شلمچه است؛ جاده منتهی به شلمچه و چذابه هم 4 بانده و جزو بهترین جاده هاست. البته امسال «پل سابله» را نتوانستیم بهره برداری کنیم که آن هم انشاالله به سرعت عملیاتی می شود. به جز آن پل بقیه مسیر تکمیل است، جاده خسروی جاده بسیار خوبی است و مجموعا در جاده های منتهی به مرزها بحمدالله هیچ گونه گره ترافیکی نداشتیم و در آینده هم خیالمان راحت است که نخواهیم داشت.

کاهش زمان و حل مشکلات عبور زائران از مرز

فارس: یکی از مسائلی که اغلب زوار از آن راضی بودند عبور سریع از مرزها بود. در این حوزه اقدام جدیدی صورت گرفت که شاهد سرعت بالای ثبت پاسپورت ها بودیم؟

میراحمدی: بله بحث خروج از مرز مهمترین چالش ما بود، باید توجه داشت که بعضی از سالها در پایانه های مرزی به جهت زمان عبور زائران از گذرگاه مرزی و ورود به گذرگاه های عراق فوتی هم می دادیم. جمعیت مثل گرداب به هم می پیچید و هرلحظه ممکن بود اتفاقی شبیه منا یا بدتر از آن تکرار شود. به همین دلیل دائما دلهره، نگرانی و اضطراب داشتیم. زائرین نیز در این مرحله به شدت اذیت می شدند.

امسال برای حل این مشکل گفتیم بایستی با همکاری دولت عراق ( جزو بخشی هایی است که همکاری دولت عراق بسیار مهم بشمار می رود) براین چالش غلبه کنیم، که اگر این اتفاق رخ دهد بسیاری دیگر از مشکلات حل خواهد شد و اگر حل نشود بسیاری مشکلات دیگر هم ناشی از آن برای ما ایجاد می شود. وقتی که مدت ماندگاری زائر در مرز زیاد شود به خدمات و جای مناسب نیاز دارد و پشتیبانی های مختلف می طلبد. ولی اگر زائر به سرعت از مرز عبور کند بسیاری از این مسائل حذف خواهد شد.

فارس: سال های قبل خیلی اعتراضات بالا بود.

میراحمدی: بله. یکی از اعتراضات جدی زائرین این بود که مثلا می گفتند بیش از ده کیلومتر مانده به پایانه مرزی مسیر را مسدود می‌کنید به همین دلیل باید از خودروها پیاده شویم و پیمایش این مسیر، مرحله بسیار سختی است و پیاده روی سنگینی محسوب می شود.

این مساله بدان علت بود که ازدحام در پایانه‌های مرزی شرایطی مثل قیف ایجاد می‌کرد و خروج زائرین از مرز کُند می‌شد، فراجا برای حفظ امنیت و سلامت زائرین مجبور بود عملیات تاخیری ایجاد کند و به تعبیر فراجا زاوار را در این ده کیلومتر مسیر در حوضچه های مختلف نگاه دارد تا تدریجا به پایانه مرزی برسند و خطری آنها را تهدید نکند.

امسال که این مساله حل شد همه حوضچه ها و پیاده روی های طولانی نیز از بین رفت زوار به راحتی تا میدان اربعین می رفتند و از آنجا زیر سایه بان‌ها و مه‌پاش‌ها و وسایل خنک کننده بودند و دیگر شرایط بسیار سخت گذشته حاکم نبود.

حل مشکل ورودی مرزها و افزایش گیت‌های ورودی

فارس: برای تسریع عبور زوار از مرزها دقیقا چه اتفاقی افتاد؟

میراحمدی: چند اقدام صورت گرفت؛ اولاً در نتیجه بررسی‌ها مشخص شد درب‌های خروج تعدادی از پایانه‌های مرزی اصلاً متناسب با این جمعیت نیست. به طور مثال مرز خسروی فقط یک درب برای خروج زائرین و تعدادی گیت داشت که نمی‌توانست پاسخگوی این میزان زوار باشد. مرز مهران نیز همینطور، برای حل این مشکل در مرز مهران دو درب خروجی را تبدیل به پنج درب کردیم، پیش از این در سمت عراق برای خروج ۳۰ گیت وجود داشت که با عراقی‌ها صحبت کردیم و آنها ۳۰ گیت را به ۱۱۲ گیت افزایش دادند.

در کنار این دو ا قدام سال قبل طرحی به طرف عراقی پیشنهاد دادیم و سال قبل به اتفاق وزیر کشور به عراق سفر کردیم و حتی این طرح را با نخست‌وزیر وقت این کشور مطرح کردیم که ایشان پذیرفت ولی متأسفانه اقدامی نکردند و آن مشکلات ایجاد شد.

اجرای طرح سجاد با همکاری عراق برای تسهیل تردد زائران از مرز

فارس: این طرحی که گفتید چه بود؟

میراحمدی: در این باره به طرف مقابل اعلام کردیم در شرایطی که ما اطلاعات را وارد رایانه می‌کنیم و سرعت در سیستم ما بالاست شما نیازی ندارید مجدداً زائر را نگه دارید و این اطلاعات را دوباره وارد سیستم کنید، ما داده ها را به شکل برخط به شما انتقال می‌دهیم و شما این مرحله را حذف کنید. که این طرح، «طرح سجاد» نام داشت.

البته زحمت اصلی این اقدام با فراجا بود و طرف عراقی فقط مهر می‌زد که این امر سرعت ما را چند برابر کرد؛ بنابراین در مهران دو درب خروجی تبدیل به پنج درب شد و تعداد گیت‌های طرف عراقی از 30 به 112 گیت رسید. باتوجه به اجرای «طرح سجاد» اگر خروجی مرز مهران در روز به بالای 400 هزار نفر هم می‌رسید نگرانی نداشتیم و مطمئن بودیم شرایط بسیار نگران‌کننده قبل- که وقتی تعداد زوار از 150 هزار نفر بیشتر می‌شد واقعاً امکان عبور راحت میسر نبود- دیگر وجود نخواهد داشت به همین دلیل رضایتمندی فوق‌العاده‌ای در این بخش ایجاد شد.

مرز به مرز این اقدام را انجام دادیم یعنی درب‌ها و گیت‌ها را اضافه کردیم. از طرفی بعضی مرزها مثل مرز خسروی و تمرچین شبانه‌روزی نبودند که با انجام اقداماتی 24 ساعته شدند. در مورد مرزهای باشماق و تمرچین با اقلیم کردستان صحبت شد آنها هم انصافاً خیلی خوب پای کار آمدند و شرایط خیلی خوبی فراهم آمد.

امسال نزدیک به یک میلیون ۸۰۰ هزار زائر از اول تا دهم صفر عازم زیارت شدند

اقدام دیگری که از جهت مدیریت انجام دادیم این بود که بررسی کردیم زائرین عمدتا از دهم تا بیستم ماه‌ صفر عازم زیارت می‌شوند و این هم بایستی مشمول توزیع زمانی قرار می‌گرفت.

بنابراین توزیع جغرافیایی، اقدامات زیربنایی برای توسعه گیت‌ها و اقدامات فنی انجام دادیم، مساله دیگر توزیع زمانی بود. از زائرین درخواست کردیم به جای اینکه از دهم ماه صفر عازم زیارت شوند از اول صفر قصد زیارت کنند و امسال نزدیک به یک میلیون ۸۰۰ هزار زائر از اول تا دهم صفر عازم زیارت شدند که اتفاق خیلی بزرگی بود.

مردم را تشویق کردیم از اول تا دهم صفر عازم زیارت شوند این درحالی بود که موکب‌های عراقی از دهم ماه صفر به بعد فعال می‌شوند بنابراین لازم بود برنامه‌ریزی لازم صورت گیرد تا در داخل عراق و جدار مرزی خودمان موکب‌هایی باشند و از زائرین ایرانی پذیرایی کنند. سال قبل هم تبلیغ کردیم زوار از اول ماه صفر عازم زیارت شوند و عزیزان هم استقبال کردند که یکی از نارضایتی‌های زائرین عدم وجود خدمات در عراق بود که بحمدالله امسال با پیش‌بینی‌های انجام شده و اقداماتی که صورت گرفت با این مسئله کمتر مواجه بودیم و بحمدالله شرایط لازم برای آنها فراهم شد.

بنابراین چالش اساسی و کهنه شده سالیانِ دراز را به فضل الهی برای همیشه حل کردیم بر همین اساس اگر سال آینده دو میلیون نفر و بیشتر هم به زائرین اضافه شود هیچ نگرانی‌ای برای عبور سهل و راحت از مرزها نداریم.

قرارگاه‌ عملیات مشترک اربعین با دولت عراق تشکیل شد

فارس: هماهنگی دو دولت ایران و عراق امسال چطور بود؟

میراحمدی: بله. چالش دیگر ناهماهنگی و ناآشنایی مسئولین عراقی و ایرانی برای انجام این عملیاتِ عظیمِ مشترک بود. به طرف عراقی پیشنهاد دادیم برای این عملیات که بسیار سخت و پیچیده است هماهنگی‌های بیشتری صورت گیرد اینکه زائرمان را تا لب مرز بیاوریم ولی مسئولین دو کشور با هم در ارتباط نباشند و در زمان بروز مشکل ارتباطی وجود نداشته باشد اصلاً قابل قبول نیست.

پیشنهاد دادیم قرارگاه‌های عملیات مشترک اربعین در سطح ملی و استانی تشکیل دهیم؛ در سطح ملی وزرای کشور عراق و ایران، روسای ستاد اربعین عراق و ایران، مسئولین حمل‌ونقل دو کشور، مرزبانی دو کشور، پلیس گذرنامه ایران و عراق، مسئولین هلال‌احمر دو کشور و سایر مسئولین مربوطه راهپیمایی اربعین در سطح ملی و استانی با هم در ارتباط بودند.

دستور وزیر کشور عراق برای حل مشکل مرز خسروی

روزانه با وزیر کشور عراق ارتباط داشتیم به عنوان مثال زمانی که گفته شد در مرز خسروی نوع بازرسی زائرین شبیه بازرسی فرودگاه است و موجب شده است زائرین ما با وجود همه تمهیدات اتخاذ شده گرفتار ازدحام شوند، از وزیر کشور عراق خواستیم که این مسئله حل شود. ایشان بلافاصله دستور دادند و مشکل برطرف شد.

فارس: موارد دیگری نیز از این دست وجود داشت؟

میراحمدی: بله. روزانه موارد عدیده‌ای پیش می‌آمد که به طرف مقابل منتقل می‌شد. به عنوان نمونه ای دیگر در یکی از مرزها طرف عراقی اجازه ورود ژنراتورهای برق موکب‌ها را نداد. اگر این اتفاق در سال‌های قبل رخ می داد نمی شد آن را حل کرد اما بر اثر سازوکاری که پیش‌بینی کرده بودیم بلافاصله این مساله منتقل و کمتر از یک ساعت حل شد.

به عنوان نمونه ای دیگر طرف مقابل به شکل ناگهانی اعلام شد موکب‌ها از سیزدهم به بعد نمی‌توانند از مرز مهران عبور کنند در حالیکه توافق ما با طرف عراقی این بود که از پانزدهم ماه صفر این اتفاق رخ دهد. ما این مسئله را بلافاصله منتقل کردیم و با فوریت این مشکل برطرف شد.

در موضوع حمل و نقل نیز به صورت لحظه‌ای و به طور مشترک با طرف عراقی حمل و نقل داخل عراق را مدیریت می‌کردیم. مثلا روز قبل از اربعین وزیر کشور عراق با بنده تماس گرفت و گفت در کربلا به اتوبوس‌های ایرانی نیاز داریم.

بلافاصله به فرمانده ناوگانمان اعلام کردیم فلان تعداد از اتوبوس‌ها راهی کربلا شوند و این کار با سهولت انجام شد. نکته مهم این بود که از محل حرکت اتوبوس‌ها برای‌ خودروها اسکورت گذاشتند تا به منطقه مورد نیاز برسند. در حالیکه سال‌های قبل به هیچ عنوان نمی‌شد این هماهنگی‌ها را انجام داد و اصولاً ارتباطات به این شکل نبود.

به صورت لحظه‌ای هماهنگی‌ها را انجام می‌دادیم در حالیکه سال‌های قبل به هیچ عنوان چنین مسئله‌ای مطرح نبود. چنین اقدام بزرگ و مشترکی حتماً باید قرارگاه مشترکی داشته باشد. اینها اقدامات جدیدی بود که ان‌شاءالله سال آینده هم باید تقویت شود.

700 دستگاه اتوبوس ایرانی برای جابجایی زوار در عراق اقدام کردند

فارس: درباره بحث حمل و نقل صحبت کردید، این موضوع در سالهای گذشته مشکلات بسیاری را برای زائران ایجاد کرده بود امسال چه تمهیداتی برای این مسئله انجام دادید؟

میراحمدی: یکی از مسایلی که برای ما خیلی اهمیت داشت، بحث حمل‌ونقل بود. حمل و نقل در داخل عراق ویژگی خاصی دارد؛ بخش قابل توجهی از مردم این کشور در این صنعت حضور دارند و بخش خصوصی فعال است. مشکلی که این مساله ایجاد می‌کند این است که اجازه فعالیت به حمل و نقل ما داخل عراق داده نمی‌شود.

سالهای پیش ناهماهنگی‌هایی در زمینه حمل و نقل وجود داشت که امسال این اتفاقات رخ نداد. دوستان عراقی موافقت کردند ۷۰۰ دستگاه اتوبوس ایرانی وارد عراق شوند و مواقعی که حمل و نقل عراق پاسخگوی نیازها نیست خودروهای ما وارد صحنه شوند که امسال با هماهنگی کامل این کار به خوبی انجام شد و مشکلی ایجاد به وجود نیامد.

قرارگاه حمل و نقل مشترک تشکیل داده بودیم و در این قرارگاه مشترک این اقدامات را هماهنگ می‌کردیم. نکته دیگر این است که به عزیزان عراقی، که باید قدردان آنها باشیم، گفتیم معضل حمل و نقل در عراق را باید حل کنیم. بخشی زائران ما سال گذشته از مرز شلمچه عازم شدند و ۳-۴ ساعت زیر آفتاب سوزان بودند از طرفی به خودروهای ما اجازه ورود نمی‌دادند تا زائران را داخل عراق منتقل کنند که در نتیجه آن بخشی از زائران راهی جز برگشت نداشتند که موجب رنجش بسیاری از آنها فراهم شد.

امسال با عزیزان عراقی صحبت کردیم تا ظرفیت لازم برای حمل و نقل حتماً پیش‌بینی شود. دوستان هم اطمینان دادند که اجازه نخواهند داد مشکلات سال قبل، امسال نیز تکرار شود. بنابراین امسال از نظر حمل‌ونقل یکی از بهترین سال‌ها برای زائرین بود البته در بعضی موارد برخی از رانندگان اقداماتی را مثل افزایش قیمت بلیت انجام دادند که بلافاصله این مسئله را اطلاع می‌دادیم و مسئولین عراقی وارد صحنه می‌شدند.

تصور من این است که ان‌شاءالله سال آینده حتماً وضعیت از این جهت بهتر می‌شود. بنابراین برای هدایت امور داخل عراق قرارگاه مشترک حمل و نقل تشکیل دادیم هماهنگی‌ها را کامل کردیم و از طرف عراقی اطمینان گرفتیم ظرفیت لازم برای حمل و نقل منظور شود. خودمان هم 700 دستگاه اتوبوس ذخیره وارد کردیم که خیلی به کار آمد. بحمدالله وضعیت حمل و نقل داخل عراق هم بسیار خوب بود.

پارکینگ‌های‌ مرزی را به شکل قابل توجهی افزایش دادیم

فارس: برویم سراغ حمل و نقل داخل ایران؛ در این باره چه تمهیداتی اندیشده شد؟

میراحمدی: واقعیت این است که ما در بخش حمل و نقل عمومی عقب‌ماندگی داریم که شامل بخش‌های زمینی و ریلی می‌شود؛ پیش‌بینی می‌کردیم حمل و نقل مشکلاتی داشته باشد و اگر به کمک زائرین اتکا نشود قابل حل شدن نیست. لذا توسعه پارکینگ‌ها را در دستور کار قرار دادیم؛ بنابراین پارکینگ‌های‌مان را به شکل قابل توجهی در مهران، شلمچه، چذابه، خسروی، تمرچین و باشماق افزایش دادیم.

پارکینگ ها هیچ گاه کامل پر نشد

به طوریکه امسال با وجود افزایش نزدیک به ۳۰ درصدیِ استفاده از وسایل شخصیهیچگاه پارکینگ‌ها به شکل کامل پُر نشد، باید در نظر داشت طی سالهای گذشته یکی از مشکلات مردم معضل پارکینگ بود در حالی که تعداد زوار پایین تر از امسال بود. این درحالی بود که امسال تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه شخصی را دستور کار قرار دادیم تاجایی که نزدیک به 85 یا 86 درصد مردم با خودروهایشان عازم زیارت شدند و این مسئله خیلی به حل معضل حمل و نقل کمک کرد.

طرح مردمی نذر مسافر اجرا شد

موضوع دیگری که مطرح کردیم نذر مسافر بود؛ چون براساس بررسی‌ها 40 درصد خودروهایی که به مرز مراجعه می‌کردند تعداد سرنشینانشان دو نفر یا کمتر بود. بنابراین پیشنهاد دادیم عزیزانی که به زیارت می‌روند نذر کنند و افرادی را با خودشان منتقل کنند. ظرفیت دیگری که مورد توجه واقع شد و شاید بیش از 300 هزار زائر ما را منتقل کردند ظرفیت تاکسی‌های اینترنتی بود که امسال روی آن تمرکز کردیم.

البته مصوب شده بود که ۲ هزار دستگاه اتوبوس وارد عراق شود ولی چون زمان اجرای آن خیلی کم و کوتاه بود ممکن نشد. البته این ۲ هزار دستگاه مختص اربعین نبود به دلیل کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی (به این دلیل که تولید داخل نمی‌توانست) جوابگو باشد دولت مصوب کرد از خودروهای روز دنیا وارد کشور شود تا مشکلات مرتفع گردد. برهمین اساس تعداد محدودی خودرو وارد شد و فرصت به اربعین نرسید. موضوع کرایه خودرو از کشور ترکیه نیز منجر به نتیجه نشد ولی خداروشکر کمیته حمل و نقل ستاد مرکزی اربعین مسئله حمل و نقل را به خوبی مدیریت کرد.

استفاده از تاکسی‌های اینترنتی تجربه موفقی بود

فارس: استفاده از تاکسی‌های اینترنتی توانست رضایت ستاد و زائران را جلب کند؟

میراحمدی: ما انتظارمان بیش از این بود ولی برای اولین سالی که این اقدام انجام شد به نظرم تجربه موفقی بود و در سال‌های آینده می‌توانند با نظارت بیشتر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر نقش بهتری را ایفا کنند. البته تاکسی های اینترنتی در برگشت زائرین مانند رفت، نتوانستند نقش ایفا کنند که ان‌شاءالله برای سال آینده باید برای این مساله تدبیر کرد. از میان کارکنان تاکسی‌های اینترنتی بیش از ۱۵۰ هزار خودرو شرایط پیمایش بین استانی را داشتند.

برای اولین سال بود که زائران هر زمان به پایانه‌های مسافربری برای تهیه بلیت مراجعه می‌کردند مشکلی وجود نداشت و امکان تهیه بلیت برای آنها فراهم بود. در برگشت هم تا ظهر اربعین میزان ماندگاری زائرین در پایانه‌های مرزی برای انتقال زوار از مرز به شهرها کمتر از 20 دقیقه بود که مساله خیلی مهمی است؛ در شرایطی که نمی‌دانید چه تعداد زائر می‌آید، از کدام مرز می‌آید، چه زمانی می‌آید به قدری امکانات فراهم کنیم که زائرین کمتر از 20 دقیقه بتوانند سوار اتوبوس شوند و به موطن خود بازگردند اقدام بزرگی است.

تراکم زوار فردای اربعین در مرز مهران به چه دلیل بود؟

این اقدامی ستودنی است که کمیته حمل و نقل ما انجام داد؛ منتهی صرفاً در مرز مهران و روز بعد از اربعین به دلیل برگشت قابل توجه زائرین غیر ایرانی به دلیل اتکای صددرصدی این عزیزان به اتوبوس های ما فشار مقطعی به ناوگان حمل و نقل وارد آورد که در نهایت موضوع به سرعت مدیریت شد و ماندگاری زوار را در بعضی استان‌ها مثل تهران، مشهد و مازندران از 20 دقیقه به ۲ تا ۳ ساعت رساند.

در بعضی از این مصاحبه‌هایی که تلویزیون نشان می‌داد فردی می‌گفت ۵ تا ۶ ساعت است در مرز هستم. که این مسائل دلایل خاص خودش را داشت مثلاً اتوبوس وی‌آی‌پی برای آن مسیر موجود بود ولی زائرین به دلیل هزینه بلیت می گویند نمی خواهم سوار چنین اتوبوسی شوم و اتوبوس ارزان‌تر می‌خواهم در حالی که چنین شرایطی در آن ساعت وجود ندارد (خودمان داخل پایانه‌ها رفتیم و مسائل را دیدیم).

یا مثلاً ظهر اربعین به پایانه‌های مسافربری مرزی رفتیم، راننده‌های اتوبوس گلایه داشتند و می‌گفتند که دو روز است اینجا آمده‌ایم هنوز برای سوار کردن مسافر نوبت ما نرسیده است. بحمدالله بر مسئله حمل و نقل هم به لطف خداوند فائق آمدیم. باید توجه داشت در همین پایانه مرزی مهران بعضی مواقع تا 15 ساعت و حتی بیشتر زائرین منتظر اتوبوس بودند که ما این عدد را به کمتر از 20 دقیقه رساندیم و واقعاً تحول بزرگی بشمار می رود.

فارس: امسال دمای هوا هم بالا بود، برای این مسئله چه تدبیری شد؟

میراحمدی: بله، مسئله دیگر بحث گرمای هوا بود. سال‌های گذشته در ایام اربعین حتی اگر در بین راه موکب خالی وجود نداشت با توجه به شرایط آب و هوایی این امکان وجود داشت که با استفاده از کیسه خواب استراحت می‌کردیم یا کنار آتشی که روشن بود می‌ایستادیم، گرم می‌‌شدیم و پس از آن به حرکت ادامه می‌دادیم.

ولی آیا با هوای گرم می‌شود این کار را کرد؟ بنابراین ما برای مسئله گرمای هوا باید کاری می‌کردیم که اولاً ماندگاری زائران زیر گرما تقریباً به صفر برسد (خصوصاً برای خانم‌ها که حجاب و بچه به بغل دارند حقیقاً بیش از یک ربع ماندگاری زیر آفتاب قابل تحمل نیست) و این مسئله اهمیت زیادی دارد.

یکی از راه‌های پیروزی بر این چالش کم کردن مدت ماندگاری بود تا زوار بتوانند به سرعت سوار خودروها شوند از طرفی خودروهای عراقی هم به تعداد لازم در پایانه‌های مرزی وجود داشت. خودرو هم پیش‌بینی کرده بودیم که اگر در مرز عراق خودرو به تعداد کافی نبود اتوبوس های ما این کار را انجام دهند که بحمدالله این کار صورت گرفت. مثلاً انتقال زوار از مهران تا زرباطیه و کوت عراق را عمدتا با اتوبوس‌های خودمان انجام می‌دادیم یعنی ما نگذاشتیم در آن سوی مرز هم زائرین ما معطل شوند البته باید توجه کرد خودروهای عراقی هم به وفور وجود داشت.

حوضچه‌های مربوط به فراجا که پیش از این گفته بودم جمع‌آوری شد و افراد بلافاصله زیر سایه‌بان‌ها می‌رسیدند و با استفاده از شرایطی که ایجاد شده بود تلاش شد زائران زیر آفتاب نمانند و فضا خنک شود. در همین راستا 55 هزار متر مربع سایه‌بان ایجاد کردیم که این عددِ بسیار بزرگی است، زیر سایه‌بان‌ها نیز، مه‌پاش، کولر، جت‌فن قرار داده شد تا سعی شود فضای حرکت زائرین قابل تحمل باشد.

مسئله مهم دیگر مساله تامین آب و یخ بود، بر سر این موارد نمی‌توانستیم ریسک کنیم و تهیه آن‌ها را برعهده موکب‌های مردمی قرار دهیم البته در توان آنها هم نبود. 140 میلیون بطری آب آماده کردیم، از قبل اقداماتی برای تهیه سردخانه‌ انجام دادیم. باید توجه داشت بخش اعظمی از آب‌ها را قبل از شروع اربعین به انبارهای آب بردیم و کارخانه‌های تولید یخ را در مرزها احداث کردیم.

کارخانه‌های یخ‌، ۳۲۰ هزار قالب یخ ۲۰ کیلویی تولید کردند و شرایط به گونه ای رقم خورد که نه تنها برای این 4 میلیون زائر حتی اگر زوار بیش از این هم می‌آمدند هرکسی که آب خنک می‌خواست در لحظه به او می‌رساندیم. انجام این اقدامات شبکه‌ای عظیم می‌خواهد که گفتنش ساده‌ است تمامِ این کارها برگرفته از تجربه مدیریت دوران دفاع مقدس بود. تنها مقطعی که می‌توانیم برای مدیریت بسیار پیچیده، سخت و دشوار آن هم در مناطق مرزی که دسترسی به امکانات بسیار کم است تشبیه کنیم فقط دوران دفاع مقدس است که با الهام از همان مدیریت به فضل الهی توانستیم این کار را انجام دهیم.

اقدام دیگری که در مورد مدیریت گرما انجام شد تامین امکانات لازم برای گرمازدگان بود؛ ایجاد تونل‌های سرد برای کسانی که دچار گرمازدگی شدند یکی از کارهای انجام شده ذیل این موضوع بود. بحمدالله تا این لحظه در جدار مرزهایمان حتی یک نفر فوتی ناشی از گرمازدگی نداشتیم که مسئله‌ای بسیار مهم است. پیرمرد 85 -90 ساله با بیماری‌های زمینه‌ای در گرمای بیش از 45 درجه در مرز حاضر بود ولی بحمدالله به سلامت از زیر این گرمای سخت و طاقت‌فرسا عبور کرده است.

باید توجه داشت این مساله اتفاقی نیست، عنایت امام زمان (عج) و تلاش زحمتکشان بوده است. بحمدالله در داخل عراق هم میزان فوتی‌های ما نسبت به سال‌های گذشته با وجود گرمای شدید هوا کمتر بوده است. مساله ای که درمورد فوتی های ما در عراق باید مد نظر قرار بگیرد نقش سوانح رانندگی در بروز این مشکلات بود، که علت اصلی آن سرعت بالا، خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان عراقی بود که متأسفانه باعث چند فقره تصادف شد.

یکی از برنامه‌هایی که از الان در دستور کار قرار داده‌ایم کمک به پلیس عراق در موضوع کنترل جاده‌ه‌های است که ان‌شاءالله ایمنی لازمی هم در این حوزه فراهم شود و میزان تلفات زوار در این حوزه را هم کنترل کنیم.

برای حل مشکل گذرنامه زائران با عراق تعاملات خوبی صورت گرفت

فارس: امسال زائران برای تهیه گذرنامه هم خیلی مشکل نداشتند، در این باره اقدام جدیدی صورت گرفته بود؟

میراحمدی: مسئله تهیه گذرنامه هم از چالش های دیگر بود؛ سال‌‌های گذشته افراد در صف‌های طولانی بودند که برای حل این مشکل با طرف عراقی چند توافق کردیم. یکی از این توافقات گذرنامه ویژه اربعین بود. گذرنامه‌های بین‌المللی به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند علاوه بر اینکه گران‌ هستند ( هرکدام از اینها ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد) چاپ و تهیه آنها زمان‌بر است چون دستگاه‌های ما توان پاسخگویی به درخواست‌هایی با این حجم را ندارند. لذا به طرف عراقی اعلام کردیم چه نیازی است که برای زائر اربعین گذرنامه بین‌المللی بخواهید شما گذرنامه‌ای لازم دارید که انتظاراتتان را برآورده کند، سیستم‌های شما بتواند آنها را بخواند و مطمئن شوید فردی که در حال ورود به عراق است همین مشخصات داخل گذرنامه را دارد.

عراق گفت نمونه این گذرنامه ها را بدهید تا بررسی کنیم و نهایتاً با آن موافقت کردند. نتیجه این شد که یک میلیون و ۱۴۰ هزار و ۱۴۵ نفر را در کمتر از ۵ ـ ۶ روز گذرنامه ویژه اربعین دریافت کردند. البته مواردی استثنایی وجود داشت که مقداری زمان‌بر شد و مدت آن هم از متوسط یک هفته بیشتر نبود.

موضوع دیگر گذرنامه‌هایی بین‌المللیِ با کمتر از ۶ ماه اعتبار و یا حتی گذرنامه هایی بود که ۲ سال از اعتبار آنها گذشه بود. با طرف عراقی مذاکره کردیم تا موافقت کند برچسب تمدید شد به این گذرنامه ها الصاق کنیم و آنها نیز آن را بپذیرند. این مسئله را نیز دوستان عراقی پذیرفتند که در نتیجه آن دریافت این برچسب برا متقاضیان در کمتر از چند دقیقه انجام می‌شد. اگر در آن ایام به مراکزی که صفی در آن نبود مراجعه می‌کردید کمتر از چند دقیقه بر آن گذرنامه برچسب زده می‌شود.

حدود ۲۰۰ هزار نفر از این طریق صاحب گذرنامه شدند، در نتیجه 50 درصد زوار یا با گذرنامه های ویژه یا گذرنامه هایی که تمدید شده بود به زیارت رفتند. حدود یک میلیون و 193 هزار نفر هم گذرنامه معمولی داشتند. از این طریق بر چالش گذرنامه هم فائق آمدیم. البته باید در نظر داشت بخش قابل توجهی از مسائل مربوط به فراجا بود که زحمت کشیدند و برای آن تلاش شبانه‌روزی انجام دادند.

فارس: برای موکب های ایرانی که به دنبال ورود به عراق بودند هم اقداماتی انجام شد؟

میراحمدی: بحث دیگر موضوع اسکان و تغذیه است؛ سال گذشته برخی از موکب‌های‌مان نتوانستند حتی نذورات خود را از مرز عبور دهند و مشکلاتی به وجود آمده بود عزیزان عراقی هماهنگی‌های لازم را نداشتند و برخی دچار مشکل شدند. امسال با طرف عراقی در مورد زمان و مرزی که امکانات لازم برای مواکب را انتقال می‌دهند توافق کردیم که در نتیجه آن امسال یکی از راحت‌ترین سال‌ها برای تردد موکب‌های ما بود. امسال 3 هزار و 247 موکب در ایام اربعین فعالیت داشتند که 1292 موکب داخل ایران و 1955 موکب در عراق بودند و حدود 20 میلیون نفر ظرفیت اسکان فراهم کردند، یعنی متوسط شبی یک میلیون؛ از اول تا بیستم صفر نزدیک به 20 میلیون نفر از این اسکان استفاده کردند.

اسکان‌هایی که متناسب با شرایط گرمای هوا احداث شده و وسایل خنک‌کننده در آن مهیا بود. این موکب ها نزدیک به 106 میلیون پرس غذا و پذیرایی‌های مختلف دیگر را عملی کردند.

تعداد موکب‌های ما نسبت به سال گذشته حدود 9 درصد افزایش داشت. بحث بیمه زائرین مسئله دیگری بود که بحمدالله اقدامات خوبی در این زمینه انجام شد و از پوشش خوبی برخوردار بود و در مورد این موضوع نیز رضایت حاصل شده بود.

فارس: با این اقدامات متعددی که انجام شده نظر مردم را هم توانستید جویا بشوید؟

میراحمدی: آقای دکتر وحیدی و دکتر مخبر شخصا به مرزها سر زدند و شاید به ندرت با زائری مواجه بودیم که اظهار نارضایتی کند برعکس آن عموماً اظهار تشکر و رضایت می‌کردند. البته معتقدیم این اقدام کمترین کاری است که می‌توانیم برای زائرین انجام دهیم و معترفیم نتوانستیم آنطور که شاید و باید به نوکری خودمان عمل کنیم و اگر هم کوتاهی در این زمینه بود که قطعاً بوده، از زائرین می‌خواهیم ما را حلال کنند و تلاش می‌کنیم ان‌شاءالله آنچه شایسته زائرین است در سال‌های آینده رخ دهد.

عموم کسانیکه در این کار زحمت می‌کشیدند انسان‌های عاشقی هستند که از انگیزه معنوی بهره می‌برند. هیچکدام از این افراد براساس مأموریت و دستور اقدامی انجام نداده اند. هیچ یک نه حق مأموریتی دریافت کردند و نه دنبال این مسائل هستند حتی از جیب‌شان هزینه می‌کنند و اگر غیر از این بود نمی‌شد این جمعیت بیش از 4 میلیون نفری را مدیریت کنیم.

فارس: در ساختار عملیاتی ستاد اربعین هم تغییراتی داشتید؟

میراحمدی: بله، یکی از اقداماتی که انجام دادیم تحول در ساختار مدیریتی اربعین بود؛ امور را ساختارمند کردیم، در دولت های گذشته استاندارها در مساله مدیریت اربعین عمدتاً در حاشیه بودند ولی در این دولت ستون فقرات اربعین بودند و از فرماندهان عملیاتی و میدانی این حماسه بزرگ به شمار می‌روند.

قصد ندارم نام این افراد را ذکر کنم، برخی از این افراد چند بار زیر سرم رفتند ولی شبانه‌روز در مرزها بودند و انجام وظیفه کردند. اعلام کردیم فرمانده صحنه باید معلوم باشد. براساس آموزه‌های نظامی‌گری خودمان این مساله را پی گیری کردیم؛ به گفته آقا اینها تجربه بشری است و باید از آنها استفاده کنیم.

ما مهران را صحنه‌ای می‌دانیم که یک فرمانده می‌خواهد، نمی‌شود هر کسی در گوشه‌ای کار خودش را انجام دهد فرمانده این صحنه استاندار است همه چیز باید با هماهنگی و اطلاع ایشان صورت بگیرد به ایشان اختیار دادیم و از ایشان هم پاسخ خواستیم اگر هرجا کمبود و مسئله‌ای بود با استاندار تماس می‌گرفتیم و خودشان را موظف به پاسخگویی می‌دانستند.

قبلاً اینگونه بود که هر کسی به مرز می‌رفت برای خودش امکاناتی می‌آورد، اقداماتی انجام می‌داد و بنا به نظر خودش اقدام می‌کرد و هیچ فرمانده واحدی وجود نداشت. این مساله را ساختارمند کردیم البته در این زمینه نگرانی داریم و آن را هم به دکتر مخبر اعلام کردیم. به معاون اول رئیس جمهور گفتم نگران این هستیم دولتی غیر انقلابی سر کار بیاید، استانداردهای غیر انقلابی بگمارد و بگویند اربعین به ما ارتباطی ندارد و ما مسئول این کار نیستیم و خدای ناکرده شیرازه ساختار ایجاد شده به هم بریزد ولی تا زمانی که استاندار ما اربعینی، انقلابی و دلسوخته باشد نگرانی نداریم.

یادم می‌آید زمانی را که در دولتی دیگر استانداری بود که به معاون خودش که انسانی عاشق اهل بیت بود و شبانه‌روز در یکی از مرزها خدمت می‌کرد اعتراض کرد که برای چه این همه وقت می‌گذاری؟ این درحالی است که استاندار فعلیِ ما بیش از 15 شبانه روز از مرز خارج نمی‌شد از 24 ساعت 2 ساعت استراحت نمی کرد این استاندار را می‌شود فرمانده صحنه گذاشت اما استانداری که بخواهد در اهواز یا ایلام بنشیند و با تلفن امور را هدایت کند نمی‌شود مسئول چنین امری قرار داد.

افزایش ۱۰۰ درصدی زائران خارجی اربعین

فارس: به مسئله زوار خارجی که از مرزهای ایران وارد عراق می شوند هم لطفا اشاره ای بفرمایید. چه تعداد زوار خارجی داشتیم؟

میراحمدی: امسال حدود ۵۰۰ هزار زائر غیرایرانی داشتیم که نسبت به سال قبل رشد تقریباً صددرصدی داشته داشته است. دولت عراق برای زائرین افغانی ۵۰ هزار و برای زائران پاکستانی سهمیه ۱۰۰ هزار نفری در نظر گرفت.

ما امسالدر حمل و نقل دریایی فعالیتی نداشتیم البته با طرف عراقی این موضوع را مطرح کردیم ولی آنها موافق نبودند اما با توجه به شرایطی که برای زائرین پاکستانی ایجاد شد بحث حمل و نقل دریایی را باید با طرف عراقی دنبال کنیم که اگر بتوانیم هماهنگی‌های لازم را صورت دهیم بخشی را از طریق دریا منتقل کنیم.

باید زیرساخت‌های خودمان برای برگزاری مراسم اربعین را همچنان توسعه دهیم

فارس: به نظر شما مهم‌ترین چالش برای سال آینده چیست؟

میراحمدی: بعضی از این سازه‌هایی که ایجاد شده اعم از سایه‌ بان‌ها و … سازه‌های موقتی هستند. باید به سمت ایجاد سازه‌های پایدار و بهبود این شرایط برویم. در مورد اقدامات انجام شده می توان به ۲ هزار و بیست و هفت سرویس بهداشتی ثابت، هفتصد و هفتاد و هفت سرویس بهداشتی موقت، ۲ هزار و بیست و هفت دوش و حمام ثابت و سیصد و بیست و سه حمام موقت در مرزهای شش‌گانه ایجاد کردیم تعدادی هم که از سال‌های قبل وجود داشت با این وجود حتماً باید زیرساخت‌های خودمان را همچنان توسعه دهیم.

برای سال آینده مدیریت مسئله گرما و ایجاد شرایط بهتر برای حمل‌ونقل را باید در مدنظر قرار دهیم. وزارت راه و شهرسازی از الان باید برای کمبودهای حمل و نقل عمومی چاره‌اندیشی کند تا در اربعین با مشکل مواجه نشویم. بنابراین مهم‌ترین چالش برای سال آینده مسئله حمل و نقل است که باید از الان برای آن چاره‌اندیشی شود و ناوگان حمل‌ونقل عمومی تقویت شود.

هیچ وقت درخواست های ما از دولت عراق رد نشد

موضوع دیگر هماهنگی با دولت عراق است. انصافاً باید تشکر صمیمانه از همکاری دولت عراق خصوصاً وزیر کشور عراق آقای الشمیری داشته باشم که به معنای واقعی کلمه با ما همکاری داشت و جایی نبود که ما از ایشان درخواستی داشته باشیم و ایشان مخالفتی کرده باشند. باید سهم قابل توجهی از رضایتمندی زوار را مربوط به موضوع همکاری با دولت عراق بدانیم. اگر خدای ناکرده سال آینده به این همکاری خدشه‌ای وارد شود برای ما تبعات خواهد داشت. انشاءالله این دولت همین مسیری را که انتخاب کرده است با موفقیت پیش ببرد. ما برای دولت و ملت عزیز عراق آرزوی موفقیت داریم و ان‌شاءالله همکاری‌ها و روابط روز به روز نزدیک شود.

احداث راه‌آهن شلمچه – بصره تحول قابل توجهی است؛ آقای السودانی هم اشاره کرد که هیچگاه همکاری‌ها و کمک‌های دولت و ملت ایران را در روزهای سخت عراق فراموش نمی‌کنیم و آنها هم علاقه‌مندی و اراداتی ویژه به زائرین ایرانی دارند. آنها هم بسیار علاقه‌مند هستند زائرین ایرانی مثل زائران عراقی در شرایطی خوب باشند و مشکلی نداشته باشند. دولت فعلی عراق زائر ایرانی را مثل زائر عراقی می‌داند و همانطور که می‌خواهند زائرین عراقی در کمترین سختی‌ها و مشکلات باشند می‌خواهند زائران ایرانی هم در راحتی باشد و با سهولت زیارت انجام دهند به همین خاطر همکاریشان را با ما به حد اعلا رساندند.

برنامه ریزی برای اربعین سال آینده از امروز

فارس: برنامه زمان بندی شده ای هم برای سال آینده دارید؟

میراحمدی: بحث مراسم اربعین سال آینده را از الان شروع کرده‌ایم؛ اینطور نیست که اقدامات را متوقف کرده باشیم و چند ماه مانده به اربعین متوجه شویم که اربعین وجود دارد. ستاد اربعین ما در عراق طی روزهای گذشته جلسه ‌اش را برای اربعین سال آینده برگزار کرد که در آن چالش‌ها و راهکارهای امسال احصا شد و برای حل بخشی از مشکلاتی که که داخل عراق است از الان تلاش می‌کنیم، آن بخشی هم که مربوط به ما می‌شود منتقل می‌کنند تا مورد بررسی قرار گیرد.

یکی از مسائلی که به جد دنبالش هستیم این است که بخشی از اقدامات زیرساختی و عمرانی که باید تا قبل از اربعین امسال اتفاق می‌افتاد ولی رخ نداد در اولویت اول‌ قرار گیرد تا آن را دنبال کنیم و ان‌شاءالله تا اربعین سال آینده به نتیجه برسد. اقدامات زیرساختی که زمان‌بر است را از الان شروع کنیم تا به پیشرفت قابل قبولی برسیم تا زمان شروع اربعین همه مقدمات فراهم شده باشد.

فارس: برای شما و همکارانتان در ستاد اربعین آرزوی توفیق و سلامتی داریم. انشالله همیشه زیر سایه لطف و عنایت اباعبدالله برای زوار عتبات خدمت خالصانه بکنید.

میراحمدی: بنده هم از شما و خبرگزاری فارس ممنونم که این فرصت گفت و گو را ایجاد کردید.

پایان پیام/